Монотерпендер

Оңтүстік Қазақстан медицина академиясы

                                               [pic 1]

Химиялық пәндер кафедрасы

БӨЖ

Тақырыбы: Монотерпендер

Орындаған:Заншеров Н.

Тобы: 203ФК

Қабылдаған: Дильдабекова Л.

Шымкент 2020

Жоспар:

 I. Кіріспе.
II. Негізгі бөлім

• Терпендер.Монотерпендер.
• Монотерпендердің жіктелуі
• Ментан және оның медицинада қолданылатын туындылары

   III. Қорытынды

   Пайдаланылған әдебиеттер

            Терпендер – құрамында 2,3 немесе бірнеше изопрен қалдығынан тұратын көмірсутектер (2-метилбутадин-1,3)

              [pic 2]

Терпеноидтар – олардың оттекті туындылары (спирттер, кетондар, альдегидтер, карбон қышқылдары). Көптеген терпендердің құрылысы изопренді фрагменттердің бір-бірімен «басы-аяғы» принципі бойынша жалғасқан. Терпеноидтардың құрамындағы көміртек саны әр уақытта 5 еседен құралып отырады: 10,15,20,25 және т.б. Жалпы формуласы: (С5Н8)n.

        Изопрен:

[pic 3]

Терпендердің классицикафиясы

а) құрамындағы изопренді фрагменті бойынша:
1) (С5Н8)2 – монотерпендер;
2) (С5Н8)3 – сесквитерпендер;
3) (С5Н8)4 - ди немесе битерпендер;
4) (С5Н8)6 – үштерпендер;
5) (С5Н8)8 – тетратерпендер;
6) (С5Н8)n – политерпендер.

Барлық изопреноидтардың ішінде монотерпендер кең таралған және эфир майларын өндіру үшін ерекше маңызы бар, олардың құрамдас бөлігі болып табылады.

Көміртегі қаңқасының құрылымы бойынша олар келесі топтарға бөлінеді:

• ациклді монотерпендер;

• моноциклді монотерпендер;

• бициклді монотерпендер.

Ациклді монотерпендер әдетте қанықпаған спирттермен, алдегидтермен жиі кездеседі. Карбокси тобымен қосылыстар өте сирек кездеседі.

Ациклді монотерпендердің көміртегі қаңқасы құрылымдық прекурсор ретінде қарастырылған 2,6-диметилоктанға сәйкес келеді. Төменде кейбір ациклді монотерпендердің құрылымдары келтірілген. Осы қосылыстардың ең бай көздері жақшада көрсетілген:

[pic 4]

Ациклді монотерпендердің қолданылуы

Жоғарыда аталған ациклді монотерпендер бар эфир майлары парфюмерия мен тамақ өнеркәсібінде қолданылады.

Цитраль көздің тәжірибесінде кератит және конъюнктивит үшін қолданылады. Оның анальгетикалық және қабынуға қарсы әсері бар

Цитраль ретинолды (А дәрумені) синтездеуге арналған бастапқы материал болып табылады.

Моноциклді терпендер

[pic 5]

моноциклді (ментол, валидол и терпингидрат);

[pic 6][pic 7][pic 8]

Моноциклді терпендер
Фармакопеялық препаратары:

[pic 9][pic 10]

                                 Ментол   Mentholum

                 Ментан

Басқаша аталыуы

3-p-Menthanol,

Гексагидротимол,

Menthomenthol,