Тұлға

Тұлға

«Адам» түсінігі биологиялық мәнді білдіреді. Адам (биологиялық түсінік ретінде) - тіршілік иесі, өкілі, фило- және онтогенетикалық даму өнімі.

    -  тұлға туралы кең тараған пікірлердің бірі – мінез-құлықтың белгілі бір ерекшеліктері бар нақты типін қарастырады;

     Тұлға – табиғатты, қоғамды және өзін белсенді менгеріп, мақсатты өзгертуші адам. Тұлғаның маңызды бағыттылығын, оның әлеуметтік құндылығын 5 түрлі бағытты потенциалмен анықтауға болады.

     1.  Гносеологиялық (танымдық) потенциал тұлғаның ақпарат көлемі мен сапасын анықтайды.

     2. Аксиологиялық (құндылық) потенциал тұлғаның адамгершілік, саяси, діни, эстетикалық сферадағы құндылық бағдарлар жүйесін әлеументтендіру жүйесімен анықталады.

     3. Шығармашылық потенциал тұлғаның белгілі бір қызмет немесе қарым – қатынастағы білік пен дағдыларымен  анықталады.

     4. Коммуникативті потенциал тұлғаның басқа адамдармен қарым – қатынаста байланыстың беріктігімен, мінезімен, еркін қарым – қатынасқа бару дәрежесімен анықталады.

Күнделікті тұрмыста  индивид  деп оның өзіне тиесілі ерекшеліктері бар нақты бір адамды айтамыз. Индивидтің ең жалпылама сипаттамалары ретінде психофизиологиялық ұйымдасуының тұтастығы мен өзіндік ерекшелігін, қоршаған ортамен өзара әрекеттегі тұрақтылыығын, белсенділігін айтуға болады.

Даралық, қысқаша айтқанда, бір адамды екінші адамнан айыратын ерекшелік.

Биологиялық (преформистер) бағыт өкілдері тұлғаны тек қана табиғи өнім ретінде қарастыра отырып адамның мінез-құлқын, жүріс-тұрысын туа біткен қажеттіліктер, инстинктер  ықпалы деп түсіндіреді (З.Фрейд). Әлеуметтік бағыт өкілдері адам биологиялық тіршілік иесі бола тұра өмір сүру барысында өзі қарым-қатынасқа түскен әлеуметтік топтардың ықпалы арқылы біртіндеп әлеуметтенеді деп есептейді. Биоәлеуметтік бағыт өкілдері психикалық процестер (түйсік, қабылдау, ойлау және т.б.) биологиялық негізде, ал тұлғаның бағыттылығы, қызығушылықтары, қабілеттері әлеуметтік құбылыс ретінде қалыптасады деп түсіндіреді.