Контрольная работа по "Истории"

Қазақ әдебиетін оқыту әдістемесінің даму тарихын кезеңдерге бөліп, әрбір кезеңнің ерекшеліктерін толығырақ сипаттайық.

1. Ыбырай Алтынсарин кезеңі (19 ғасырдың ортасы - соңы)

Ыбырай Алтынсарин – қазақ халқының алғашқы педагогы, ұлт мұғалімі. Ол қазақ балаларына білім беру қажеттілігін түсініп, алғашқы қазақ мектептерін ашты. Оқытудың негізін қалаушы ретінде, ол мектеп бағдарламасына әдебиетті енгізіп, балалардың білімін ұлттық тұрғыда қалыптастыруға тырысты.

Оқу құралдары: 1879 жылы Алтынсарин қазақ балаларына арнап «Қазақ хрестоматиясын» жазды. Бұл оқу құралы қазақ әдебиетіндегі алғашқы оқулық болып саналады. Онда қазақ ауыз әдебиетінің үлгілері, тәрбие мен білім беруге бағытталған әңгімелер, өлеңдер болды.

«Қазақ хрестоматиясының» мақсаты:

«Қазақ хрестоматиясы» қазақ балаларына сауат ашуға, оқуға деген қызығушылықтарын арттыруға, олардың моральдық-адамгершілік қасиеттерін қалыптастыруға бағытталған. Алтынсарин бұл кітапты жазғанда, қазақ балаларына білімді ана тілінде беруді көздеді және олардың ұлттық сана-сезімін оятып, тәрбие беруді мақсат етті.

«Қазақ хрестоматиясының» мазмұны:

«Қазақ хрестоматиясы» төрт бөлімнен тұрады:

1. Әңгімелер мен өлеңдер: Алғашқы бөлімінде қазақ балаларын оқуға үйрету үшін қысқа әңгімелер мен өлеңдер берілген. Бұл әңгімелердің тақырыбы адамгершілік, еңбек, адалдық, ізгілік, отансүйгіштік сияқты тақырыптарды қамтиды. Ыбырай Алтынсариннің «Кел, балалар, оқылық!», «Өнер-білім бар жұрттар» сияқты өлеңдері қазақ балаларына білімнің маңыздылығын жеткізуге бағытталған.

2. Мысалдар мен аңыздар: Екінші бөлімде оқушыларды адамгершілікке тәрбиелеу үшін қазақ ауыз әдебиетіндегі мысалдар мен аңыздар берілген. Бұл бөлімде әлемдік әдебиеттен алынған мысалдар да кездеседі, олардың көпшілігі Л.Н. Толстойдың шығармаларынан аударылған. Мысалдар балаларға дұрыс пен бұрысты ажыратуды, әділ болуды, табиғатты қорғауды үйретеді.

3. Мақал-мәтелдер: Үшінші бөлім қазақ мақал-мәтелдерінен құралған. Мақал-мәтелдер арқылы балаларға қазақ халқының даналығын жеткізіп, оларды моральдық құндылықтарға тәрбиелеуге мән берілді. Мақал-мәтелдерде халықтың өмір сүру тәжірибесі, тұрмысы, әдет-ғұрыптары және дүниетанымы көрініс тапқан.

4. Әдебиет және тұрмыс: Төртінші бөлімде әдебиет пен тұрмыс жайлы қарапайым түсініктер беріліп, балаға білім алуға және еңбек етуге деген ұмтылысты насихаттайды. Бұл бөлімде оқу, еңбек, тазалық, тәртіп туралы қысқа жазбалар мен әңгімелер бар.

«Қазақ хрестоматиясының» маңызы

Ұлттық білім беру жүйесіне үлес қосу: «Қазақ хрестоматиясы» – қазақ тілі мен әдебиетін оқытудағы алғашқы қадамдардың бірі. Ыбырай Алтынсарин бұл еңбегі арқылы қазақ тілін оқыту үшін нақты оқу материалдарын құрастырды.

Адамгершілікке баулу: Бұл оқулық қазақ балаларының бойында еңбекке, адалдыққа, тәртіпке деген қасиеттерді қалыптастыруға үлкен әсер етті. Әңгімелер мен өлеңдер арқылы балаларға адамгершілік құндылықтар жеткізілді.

Тәрбиелік мәні: «Қазақ хрестоматиясы» тек білім беру құралы ғана емес, сонымен қатар балаларды тәрбиелеудің, олардың мәдениетін қалыптастырудың құралы болды.

Бастауыш білімнің негізін салу: Ыбырай Алтынсарин бұл еңбегі арқылы қазақ балалары үшін бастауыш білім берудің жүйелі және ғылыми негізін қалады.

Әдебиет пен тәрбиенің маңызы: Алтынсариннің оқыту әдістемесі баланың ұлттық құндылықтарды меңгеруіне, қазақ халқының дәстүрлері мен мәдениетіне сүйенуге бағытталған. Ол қазақ балаларының ұлттық тілді игеруіне және сауаттылығын арттыруға ерекше мән берді.

«Қазақ хрестоматиясы» қазақ халқының рухани, мәдени байлығын сақтап, келесі ұрпаққа жеткізудің алғашқы қадамы болып саналады және бүгінгі күнге дейін маңызды мұра ретінде бағаланады.

2.