Міхаіл Андрэевіч Савіцкі

Міхаіл Андрэевіч Савіцкі

(18 лютага 1922, в. Звянячы, Віцебская вобласць - 8 лістапада 2010 г., Мінск) - беларускі жывапісец, педагог.

Герой Беларусі (2006),. Народны мастак СССР (1978). Акадэмік АХ СССР (1983; член-карэспандэнт 1973). Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі СССР (1973), двух Дзяржаўных прэмій Беларускай ССР (1970, 1980 г.), Дзяржаўнай прэміі Рэспублікі Беларусь(1996)[pic 1]

Міхаіл Андрэевіч нарадзіўся ў 1922 годзе ў вёсцы Звенячы (Віцебская вобласць) у сям'і чыгуначніка і пчаляра. Быў малодшым з чатырох дзяцей.

Пасля заканчэння сярэдняй школы ў 1940 годзе быў прызваны ў рады Чырвонай арміі. Пачатак Другой сусветнай вайны заспеў у Чачні, але ўжо ў лістападзе 1941 ў складзе дэсанту высадзіўся ў Севастопалі, дзе прымаў удзел у абароне горада, якая доўжылася 250 дзён. Але нягледзячы на ​​гэта горад быў здадзены, а праз 5 дзён Савіцкага ўзялі ў палон і пасля знаходжання ў турме этапам адправілі ў Румынію, а затым у Нямеччыну.

Там яго электразваршчыкам паставілі працаваць на вагоннай фабрыцы ў Дзюсельдорфе. Разам з іншымі палоннымі пад кіраўніцтвам Георгія Карнілава была арганізавана дыверсійная група. Але праіснавала яна нядоўга і неўзабаве была раскрытая. Савіцкі спрабаваў збегчы ў Францыю, але яго злавілі і прысудзілі да смерці, пазней замененай на канцэнтрацыйны лагер Бухенвальд.

Пасля Бухенвальда Савіцкага адправілі на каменяломні канцэнтрацыйнага лагера Миттельбау-Дора. І ўжо пасля іх, бліжэй да заканчэння вайны, яго перавезлі ў лагер Дахау. За арганізацыю чарговай спробы ўцёкаў немцы змясцілі яго ў штрафной барак і зноў сталі рыхтаваць да расстрэлу. Але 29 красавіка Міхаіла Савіцкага, разам з іншымі палоннымі, вызвалілі амерыканскія войскі.

Пасля вяртання да сваіх Савіцкага прызналі непрыдатным да службы з-за дрэннага здароўя, але дзякуючы прыроджанай настойлівасці яму ўдалося дабіцца дазволу на працу ў войску. Пасля гэтага да 1947 года ён служыў у Германіі і Венгрыі, а затым вярнуўся ў Мінск.

Пасля вяртання на радзіму Савіцкі паступае ў мастацкую вучэльню, а пасля яго заканчэння ідзе атрымліваць адукацыю далей - у Маскоўскі мастацкі інстытут им.Сурикова, які скончыў у 1957 годзе.

Скончыўшы інстытут Міхаіл Савіцкі вяртаецца ў Мінск, дзе і застаецца жыць практычна нікуды не выязджаючы, прысвяціўшы ўсю сваю жыццё творчасці. Абіраўся Народным дэпутатам СССР і Дэпутатам Вярхоўнага савета БССР. Удзельнічаў у роспісы Музея ВАВ у Мінску. Быў акадэмікам Расійскай Акадэміі мастацтваў.

Сёння работы мастака выстаўлены ў дзяржаўных музеях Беларусі, Расіі, Балгарыі і іншых краін. Радуе тое, што велізарная іх колькасць засталося на Радзіме. Сам Савіцкі наконт сваіх работ меў прынцыповую пазіцыю - наадрэз адмаўляўся прадаваць іх у прыватныя калекцыі, асабліва замежнікам. Сцвярджаў, што не хоча, каб яго творчасць куплялі толькі з-за імя.

Праславіўся таксама як партрэтыст. Стварыў мноства партрэтаў вядомых людзей сваіх сучаснікаў. А ў 2000-2002 гадах стварыў серыю партрэтаў прэзідэнтаў Нацыянальнай акадэміі навук.

Яго работы выкананы ў «суровым» стылю. Галоўная іх тэматыка - вайна і трагедыя ўсяго народа. Па ўсіх карцінах відаць, як глыбока ў душу мастака ўрэзаліся ўспаміны пра канцлагеры. Важная тэма ў яго творчасці - Чарнобыльская трагедыя. Усяго ж за сваё жыццё Савіцкі стварыў больш за 200 карцін.

З іншага боку, многія людзі, асабліва сучасныя, кажуць пра Міхаіла Савіцкага, як пра антысеміта і беларусафоба, прыхільнікі культу Сталіна.