Гипофункция

Гипофиз— төменгі ми қосымшасы, питуитарлы без. Мидың төменгі бетінде түрік ер тоқымы деп аталатын сүйек қалтасында орналасқан, өсуге, метаболизмге және репродуктивті функцияға әсер ететін гормондар бөлетін дөңгелек форма түріндегі ми қосымшасы. Ішкі секреция бездерінің ең негізгісі. Гипоталамуспен тығыз байланысты және өзара әрекеттеседі.

ГОРМОНЫ

Алдыңғы бөлік:

• Соматотропты(СТГ) – өсу гормоны

     Жас ағзада гиперфункциясы дамитын болса алыптық дамуы мүмкін, қарт кісілерде - акромегалия  

     Гипофункция кезінде –ергежейлік.

• Пролактин – лактогенді гормон, маммотропин сүт бездері тіндерінің өсуіне және сүттің пайда болуына жауапты.
• Тиреотропин(ТТГ) –қалқанша безі қызметін ынталандырады.
• Адренокортикотропты (АКТГ) ,

Кортикотропин –  бүйрек үсті безінің қыртысты қабатынан глюкокортикоидтардың өндірілуін ынталандырады.

• Гонадотропты гормон- жыныс гормондарына әсер етеді,фолликулдардың өсуін ынталандырады, сперматогенез, сары дененің дамуы және андрогендер өндірілуі.

Аралық бөлік:

• Меланоцитынталандырушы  гормон (интермедин) пигментті алмасуға әсер етеді  (терінің депигментациясы)
• Липотропин  май алмасуын реттейді

Артқы бөлік гипоталамуста өндірілген гормондар сақталатын резервуар қызметін атқарады

• Вазопрессин(АДГ)-   бүйрек каналдарынан судың кері сіңірілуін күшейтеді, АД жоғарылайды (қантты емес диабет)

• Окситоцин  біріңғай салалы бұлшықеттерге әсер етеді, босану кезінде жатыр жиырылуын ынталандырады.

Гипофункция сөзсіз ауыр ауруларға әкеледі.

Гипофункция (гипофиз гормондарының жетіспеушілігі) мыналарға әкеледі: басқа эндокриндік бездердің гормондарының қайталама жетіспеушілігі, мысалы:

Екіншілік гипотиреоз — қалқанша безінің гормондарының жетіспеушілігі. Сонымен қатар, гипофиз гормондарының жетіспеушілігі ауыр физикалық бұзылуларды тудырады. Сонымен, балалық шақта соматотропты гормонның (СТГ) жетіспеушілігі ергежейлілікке әкеледі.

* Екіншілік гипотиреоз гипоталамус-гипофиз жүйесінің зақымдануымен, тиролиберин мен TSH жеткіліксіз бөлінуімен және қалқанша безінің функциясының төмендеуімен дамиды.

Гипотиреоздың жиілігі: жалпы популяцияда 1000-ға шаққанда 10 жағдайға дейін (Жаңа туған нәрестелерде — 0,025%, 65 жастан асқан адамдарда — 3%). Басым жас — 40 жастан асқан. Басым жыныс-әйел (7,5:1).

Гипотиреоздың ең жиі кездесетін белгілері: шаршау, әлсіздік, есте сақтау мен зейіннің төмендеуі, депрессия, терінің құрғауы және салқындау, дене салмағының жоғарылауы, ісіну, іш қату, бұлшықет ауруы, зоб, гиперлип идем ia, сіңір рефлекстерінің релаксация фазасының төмендеуі, Бра-дикардия және гипотермия, есту қабілетінің төмендеуі

Гипопитуитаризм-гипофиздің барлық гормондарының жетіспеушілігі-балаларда жыныстық дамудың кешігуі, ал ересектерде жыныстық бұзылулар болуы мүмкін. Жалпы, гипопитуитаризм дененің барлық жүйелеріне әсер ететін метаболизмнің ауыр бұзылуына әкеледі.

Нанизм
Ересек ер адамның бойы 130 см - ден төмен, ересек әйелдің бойы 120 см-ден төмен ергежейлі (нанизм) болып саналады.дені сау балалардағы Отбасылық (Конституциялық) бойдың төмендігі мен өсудің тежелуі физиологиялық дамудың нұсқасы ретінде қарастырылуы керек.