Бастауыш сынып оқушыларымен жүргізілетін сыныптан тыс музыкалық-тәрбие жұмысы

Бастауыш сынып оқушыларымен жүргізілетін сыныптан тыс музыкалық-тәрбие жұмысы

Бастауыш мектептегі сыныптан тыс музыкалық-тәрбие жұмысы музыка сабақтарын жүйелі түрде толықтырады және балалардың музыкалық көкжиегін кеңейтуге, алған музыкалық білімдерін тереңдетуге, сондай-ақ орындаушылық дағдылары мен біліктерін жетілдіруге бағытталған.

Бастауыш мектептегі сыныптан тыс музыкалық-тәрбие жұмысы мынандай қызметтер атқарады:

• Музыкалық шығармалар мен музыка туралы білімді игеру;
• Музыканы эмоционалды, белсенді қабылдау арқылы музыкалық мәдениеттің негіздерін қалыптастыру;
• Өнерге эмоционалды-құндылық қатынасты, көркемдік талғамды, адамгершілік және эстетикалық сезімдерді тәрбиелеу: көршісіне, өз халқына, Отанына деген сүйіспеншілік; әлем халықтарының дәстүрлерін, музыкалық мәдениетін құрметтеу;
• Музыкаға және музыкалық іс-әрекетке, бейнелі және ассоциативті ойлау мен қиялға, музыкалық есте сақтау мен естуге, әншілік дауысқа, музыкалық іс-әрекеттің әртүрлі түрлеріндегі оқу-шығармашылық қабілеттерге қызығушылықты дамыту;
• Оқу-шығармашылық қызметте практикалық дағдылар мен біліктерді меңгеру: ән айту, музыка тыңдау, қарапайым музыкалық аспаптарда ойнау [1].

Сыныптар тыс музыкалық-тәрбиелік жұмыстар қосымша музыкалық білімге жатады. Қосымша музыкалық білім деп музыка сабақтарында жүргізілетін жалпы музыкалық біліммен дәйекті түрде байланыстырылатын сыныптан және мектептен тыс жұмыстардың әртүрлі формаларын айтады [2, 220 б.].

Бастауыш сынып оқушыларымен жүргізілетін сыныптан тыс музыкалық-тәрбие жұмысының жалпы оқытушылық, тәрбиелік және дамытушылық маңызы зор. Бұл жұмыс оқушылар білімдерін тереңдетіп, кеңейтіп қана қоймай, олардың мәдениеттанулық ой-өрісін кеңейтуге, олардың шығармашылық белсенділігін, эстетикалық талғамын арттыруға ықпал етеді. Музыкалық тәрбие музыкалық педагогикада жас ұрпақты адамгершілікке тәрбиелеудің құрамдас бөлігі ретінде қарастырылады, оның нәтижесі жеке тұлғаның жалпы мәдениетін қалыптастыру болып табылады. Біздің елімізде музыкалық білім тек таңдаулы ерекше дарынды балалардың қол жетімді саласы ретінде емес, бүкіл өскелең ұрпақтың жалпы дамуының құрамдас бөлігі ретінде қарастырылады.

Көрнекті кеңес педагогы В.А.Сухомлинский музыканы эстетикалық тәрбиенің қуатты құралы деп атады. «Музыканы тыңдау және түсіну қабілеті эстетикалық мәдениеттің қарапайым белгілерінің бірі болып табылады, онсыз толыққанды білім беруді елестету мүмкін емес», - деп жазды ол. В.А.Сухомлинскийдің музыка туралы кейбір тұжырымдары: «Музыка – ойдың күшті көзі. Музыкалық білімсіз баланың толық психикалық дамуы мүмкін емес. Баланың музыкаға деген сезімталдығын дамыта отырып, оның ой-өрісін, талпыныстарын арттырамыз» [3, 5 б.]. Осыдан-ақ музыканың, Музыкалық өнердің адам өмірінің алғашқы жылдарынан бастап тікелей және қатты әсер ететінін, адамның мәдени дамуында музыкалық тәрбие ерекше орын алатынын байқауға болады. Жалпы білім беретін мектептерде, балабақшаларда және басқа мектептен тыс мекемелерде хормен ән айту, музыкалық аспаптарда ойнау, музыка тыңдау және музыкалық сауаттылық арқылы жүзеге асырылатын музыкалық тәрбие оқушылардың дүниетанымын, көркемдік көзқарасы мен талғамын қалыптастыруға, ерекше сезімдер мен адамгершілік қасиеттерді тәрбиелеуге ықпал етеді. [4, 755 б.].

Бастауыш сынып оқушыларымен жүргізілетін сыныптан тыс музыкалық-тәрбие жұмысын таңдау бойынша, еркін, бейресми білім беру деп айтуға болады, онда мұғалім білім, тәрбие беру  жолын баланың табиғатына, оның қызығушылықтарына, қажеттіліктеріне және қабілетіне сәйкес үйлестіреді [5, 5 б.]. Мұндай жұмыстың мақсаты - әр баланың музыкалық өнердің белгілі бір саласында өзінің музыкалық қызығушылықтары мен қажеттіліктерін жүзеге асыруға мүмкіндік беру және сол арқылы музыкалық мәдениетті өзінің таңдаған бағыты бойынша дамытуға ықпал ету.  Сабақтан және мектептен тыс жұмыс процесінде баланың музыкалық мәдениетін тиімді дамытудың ең маңызды шарты оның дамуының бірнеше желісін біріктіру болып табылады, ол біріншіден, музыка сабағынан негізгі болып табылатын музыкалық білім беру формасы; екіншіден, ерекше, музыкалық дәстүрлерімен, жалпы атмосферасы бар мектептің музыкалық өмірі; үшіншіден, баланың өзінен, оның музыкалық бейімділігінен, музыкалық іс-әрекет тәжірибесінен, музыканың күнделікті өміріне енуі, сайып келгенде, музыкант-педагогтың қалауы.  Осы үшеуін біріктіргенде оқушылардың музыкалық мәдениеті тиімді дамиды.